TRÀ XANH HỢP KHẨU VỊ VỚI NGƯỜI VIỆT, NHƯNG UỐNG NHIỀU CÓ GÂY HẠI CHO SỨC KHỎE?

Chắc hẳn chúng ta đã nghe nhiều về lợi ích sức khỏe của việc uống trà, đặc biệt là trà xanh, đồ uống truyền thống được nhiều người coi là “thức uống chống lão hóa”. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá nhiều trà xanh cũng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Lợi ích của trà xanh với sức khỏe

Theo TS Phùng Tuấn Giang - chủ tịch Viện Nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam, trà xanh có nguồn gốc từ cây trà (Camellia sinensis), là các lá chưa được lên men, giúp chúng giữ được hàm lượng chất chống oxy hóa cao.

Theo các nghiên cứu, trà xanh được coi là một trong những đồ uống tốt cho sức khỏe hàng đầu. Thường xuyên uống loại trà này có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim hoặc bệnh Alzheimer, giúp chúng ta duy trì mật độ khoáng xương tốt hơn.

Đồng thời phòng tránh các bệnh về mắt, ảnh hưởng đến thị lực khi về già, ngăn ngừa đột quỵ, chống ung thư, chống rối loạn chuyển hóa và kéo dài tuổi thọ.

Chất chống oxy hóa và các hợp chất có lợi khác được tìm thấy trong trà xanh bao gồm flavonoid và catechin như EGCG, quercetin, axit linoleic, theobromine và theophylline.

Tác dụng phụ khi uống quá nhiều

TS Giang cho hay trà xanh được coi là một trong những đồ uống an toàn và lành mạnh để tiêu thụ. Tuy nhiên, vẫn có một số điều cần lưu ý khi uống trà xanh.

Uống trà xanh hoặc chiết xuất trà xanh với số lượng nhiều có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn dù hiếm gặp. Bên cạnh đó, hầu hết các tác dụng phụ này ảnh hưởng đến những người nhạy cảm với caffeine hoặc tannin.

Theo TS Giang, một số người nhạy cảm với các thành phần trong trà xanh cũng nên tránh đồ uống này, bởi hợp chất chính trong trà xanh gây phản ứng ở những người nhạy cảm caffeine.

Ngoài ra, còn có một số tác hại có thể xảy ra nếu tiêu thụ quá nhiều trà xanh như nôn nao, chóng mặt, nôn hoặc mất ngủ. Ảnh hưởng của polyphenol trong trà đối với việc hấp thu sắt của cơ thể.

Hiếm gặp hơn là uống một lượng lớn trà xanh, chiết xuất trà xanh có liên quan đến các trường hợp tổn thương gan rõ ràng trên lâm sàng, bao gồm các trường hợp suy gan cấp tính.

Các nghiên cứu lâm sàng ở người chứng minh rằng liều duy nhất lên tới 1,6g chiết xuất trà xanh được dung nạp tốt. Liều dung nạp tối đa ở người được báo cáo là 9,9g mỗi ngày, một liều tương đương với 24 tách trà xanh.

Hầu hết các tác dụng phụ của việc uống trà xanh có thể tránh được bằng cách chỉ tiêu thụ một lượng vừa phải. Nhiều tác dụng phụ này chỉ xảy ra khi tiêu thụ với số lượng lớn.

Theo ông, mỗi người chỉ nên uống khoảng 4-5 tách trà xanh mỗi ngày và cần có chỉ định của bác sĩ khi sử dụng chiết xuất hoặc các sản phẩm có chứa chiết xuất trà xanh.

Bên cạnh đó, những bệnh nhân bị suy thận, bệnh gan, bệnh tim hoặc các vấn đề nghiêm trọng về tim mạch không nên dùng chiết xuất trà xanh mà không có sự giám sát của bác sĩ.

"Những người nhạy cảm với caffeine nên cẩn thận khi sử dụng. Phụ nữ mang thai và cho con bú không nên uống quá một hoặc hai cốc mỗi ngày. Một số nghiên cứu cho thấy rằng nhiều caffeine hơn lượng này có thể cản trở nhịp tim bình thường", TS Giang nói.

Bảo vệ não khi bạn già đi

Theo y học cổ truyền, lá trà xanh có tác dụng giải nhiệt, lợi tiểu, chống lão hóa, phòng chống bệnh tật, giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi, tăng cường chức năng của não bộ, làm đẹp da, hỗ trợ giảm cân...

Trà xanh không chỉ giúp tỉnh táo mà còn giúp tăng cường chức năng não. Thành phần hoạt chất quan trọng là caffeine, là một chất kích thích tuy không nhiều như cà phê, nhưng đủ để tạo ra phản ứng mà không gây ra hiệu ứng bồn chồn liên quan đến việc hấp thụ quá nhiều caffeine.

Caffeine có thể cải thiện các khía cạnh khác nhau của chức năng não, bao gồm tâm trạng, sự phản ứng và trí nhớ.

Tuy nhiên caffeine không phải là hợp chất tăng cường trí não duy nhất trong trà xanh. Nó cũng chứa axit amin L-theanine có thể làm tăng hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh, có tác dụng chống lo âu. Nó cũng làm tăng dopamine và sản xuất sóng alpha trong não.

Trà xanh không chỉ có thể góp phần cải thiện chức năng não trong thời gian ngắn mà còn có thể bảo vệ não của bạn khi bạn già đi. 

Một số nghiên cứu cho thấy rằng các hợp chất catechin trong trà xanh có thể có nhiều tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh trong ống nghiệm và mô hình động vật, có thể hỗ trợ làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ, một chứng rối loạn thoái hóa thần kinh phổ biến ở người cao tuổi.

Nhiều nghiên cứu cho thấy trà xanh có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch bằng cách giảm cholesterol LDL, cải thiện lưu lượng máu. Những lợi ích này phần lớn là do đặc tính chống viêm của trà xanh.

Catechin là một loại polyphenol trong trà xanh, từ lâu được gọi là tannin. Có 4 loại catechin chính được tìm thấy trong lá trà: Epicatechin, epigallocatechin, epicatechin gallate và epigallocatechin gallate. Catechin có tác dụng làm giảm cholesterol trong máu, chống oxy hóa, kháng khuẩn, ngăn ngừa hôi miệng, ngăn ngừa ung thư…

Các axit amin là thành phần trong trà góp phần tạo nên hương vị độc đáo, đậm đà của trà. Trong số các axit amin này, hơn 60% là theanine, ngoài ra còn có các axit amin khác như glutamine, asparagin, arginine, serine…

Theanine giúp giảm huyết áp cao và bảo vệ các tế bào của hệ thần kinh trung ương. Các phép đo sóng não của những người đã tiêu thụ theanine cho thấy rằng có sự gia tăng các sóng α được tạo ra, đặc biệt khi một người ở trong trạng thái thư giãn.

Theo nghiên cứu, trà xanh có thể tăng cường đốt cháy chất béo và thúc đẩy trao đổi chất.

Saponin được tìm thấy trong tất cả các loại trà, và tạo ra bọt trong các loại trà như matcha. Lá chè chứa khoảng 0,1% saponin. Saponin có đặc tính chống nấm, chống viêm và chống dị ứng và đã được chứng minh là làm giảm huyết áp, ngăn ngừa béo phì và cúm.

Caffeine cũng có thể cải thiện hiệu suất thể chất bằng cách huy động các axit béo từ mô mỡ để sử dụng làm năng lượng.

Việc trà xanh có thể thúc đẩy tỉ lệ trao đổi chất trong thời gian ngắn, từ đó có thể giúp giảm cân.

Một số nghiên cứu cho thấy trà xanh có thể hỗ trợ làm giảm nhẹ lượng đường trong máu. Nó cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường loại 2.

Nhiều nghiên cứu cho thấy những người uống trà xanh có nguy cơ mắc các loại ung thư thấp hơn như ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư đại trực tràng.